Waar kernenergie geproduceerd wordt, wordt ook radioactief afval geproduceerd. Er staan kerncentrales in zowat de helft van alle Europese landen en de regel is dat iedereen moet instaan voor de veilige berging van zijn eigen afval. Vandaag worden de plannen getekend voor de berging van het Belgisch laag- en middelactief kortlevend afval (voor het hoogactief afval is men zover nog niet). Ondertussen ging STORA zijn licht opsteken in Spanje, waar al meer dan twintig jaar een bergingsinstallatie voor laagactief afval in werking is.
Vijftien leden van de STORA-werkgroepen Opvolging Bergingsproject en Nucleaire Thematiek brachten een bezoek aan de oppervlakteberging van El Cabril, in de buurt van Cordoba in Andalusië. Sinds 1992 wordt daar het Spaanse laag- en middelactief afval geborgen volgens het principe dat ook in Dessel zal worden toegepast: vaten met geconditioneerd afval worden in monolieten (een soort betonnen kisten) geplaatst en geborgen in grote betonnen bergingsmodules. Ze kregen een rondleiding in het informatiecentrum, het conditioneringsgebouw (waar de vaten met radioactief afval worden herverpakt voor de berging) en de controlekamer van waaruit alles op afstand gestuurd wordt.
Eerder gingen leden van de NIRAS-STORA-MONA-werkgroep Behoud van het Geheugen en van de STORA-werkgroep Communicatie al naar de Franse bergingsinstallatie voor kortlevend afval in Soulaines-Dhuys : het Centre Stockage de l’Aube. De installatie ligt in het departement Aube in Noord-Frankrijk, nabij Troyes, en is operationeel sinds 1992.
Hoe doen andere landen het?
Zowel in Frankrijk als in Spanje konden de STORA-leden met eigen ogen zien hoe de berging van radioactief afval concreet in zijn werk gaat. In Spanje en meer nog in Frankrijk (het land met de meeste kerncentrales en het meeste radioactief afval) is er veel ervaring op dat vlak. De Belgische installatie zal in grote lijnen werken volgens de daar toegepaste principes. In de praktische uitwerking zijn er wel een aantal verschillen die voortkomen uit verschillen in onder meer de aard van het afval, de manieren waarop het afval verwerkt en verpakt wordt, de nationale wetgevingen, de plaatselijke geologie (natuurlijke barrières) en de toegepaste bouwtechnieken (geconstrueerde barrières).
Verschil met Belgische installatie
Wat men bijvoorbeeld in Frankrijk of Spanje niet voorzien heeft en in Dessel wel, is een vast permanent dak boven alle modules en een inspectieruimte onder het volledige oppervlak van alle modules. Deze zorgen zowel boven als onder de installatie voor een extra bescherming voor mens en milieu. Het dak beschermt de berging nog beter tegen de invloeden van weer en wind. Het zal tenslotte enkele tientallen jaren duren eer al het afval is overgebracht en de berging kan worden afgesloten.
Nog een verschil met het buitenland is dat men in Dessel het principe van de co-design hanteert. Zowel in de ontwerpfase als bij de realisatie werkt NIRAS nauw samen met de partnerschappen STORA en MONA. Onder andere het vast dak en de inspectieruimte zijn hiervan een gevolg. Tenslotte moet ook gezegd dat het pakket aan bijhorende maatschappelijke voorwaarden in België ruimer is dan elders.
Bekijk hieronder de foto's van het bezoek aan El Cabril in Spanje en Soulaines in Frankrijk.
